English 
سنگهای ساختمانی را می‌توان با توجه به موارد ذیل تقسیم‌بندی نمود:
- بر اساس وزن
سنگهای ساختمانی را می‌توان با توجه به وزن آنها به دو دسته سنگین و سبک تقسیم‌بندی کرد. اگر وزن سنگ‌ها بیشتر از ۱٫۸ گرم بر سانتیمتر مکعب باشد، آن سنگ جزو دسته سنگهای سنگین به شمار می‌رود و اگر از این مقدار کمتر باشد، جزو دسته سنگهای سبک خواهند بود.
- بر اساس مقاومت فشاری
در صورتی که مقاومت فشاری سنگ‌ها بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ مگاپاسکال باشد، آن سنگ‌ها جزو دسته سنگهای سنگین به شمار می‌روند، ولی اگر این مقاومت فشاری چیزی بین ۴ تا ۲۰۰ مگاپاسکال باشد، جزو دسته سنگهای سبک محسوب خواهد شد.
- ضریب نرم‌شدگی
ضریب نرم‌شدگی سنگ در آب، یعنی نسبت تاب آوردن فشار نمونه خیس شده سنگ در آب، به مدت دست‌کم ۲۴ ساعت به تاب آوردن فشار همان نوع سنگ در حالت خشک. اگر میزان این ضریب چیزی بین ۰٫۶ تا ۱ باشد، می‌توان از آنها برای ساختمان‌سازی استفاده نمود.
- مقاوم در مقابل محلول‌های اسیدی
از سنگهای مقاوم در برابر اسیدها می‌توان به مواردی همچون دیاباز، گرانیت، دیوریت، بازالت و کوارتزیت اشاره نمود.
- مقاوم در مقابل محلول‌های قلیایی
از سنگهای مقاوم در برابر محلول‌های قلیایی می‌توان به مواردی همچون دولومیت، سنگ آهک، منیزیت و مرمر اشاره کرد.
- مقاوم در مقابل حرارت‌های بالا
از سنگهای مقاوم در برابر حرارت‌های بالا می‌توان به مواردی همچون بازالت، توف و دیاباز اشاره نمود. این سنگ‌ها معمولا دارای مقاومت فشاری بالای ۱۰۰ مگاپاسکال بوده و میزان جذب آب در آنها حداکثر یک درصد می‌باشد.
- سنگهای پی و دیوار
معمولا از سنگهای آذرین و رسوبی با ضریب نرم‌شدگی بیش از ۰٫۷ برای پی و دیوارهایی که در زیر زمین قرار می‌گیرند، استفاده می‌شود. عدم وجود کانی‌های رسی، درز و شکاف در این‌گونه سنگ‌ها بسیار مهم و پراهمیت است.
- دیواره‌های سنگی
سنگهای آذرین، دگرگونی و رسوبی که دارای مقاومت فشاری ۰٫۴ تا ۵۰ مگاپاسکال باشند و همچنین وزن آنها ۰٫۹ تا ۲٫۲ گرم بر سانتیمتر مکعب و ضریب نرم‌شدگی آنها بین ۰٫۶ تا ۰٫۷ بوده و نوع سنگ بدون هوازدگی باشد، در دیواره‌های سنگی قابل استفاده خواهند بود.
- نما و کف‌پوش
سنگهای آذرین، دگرگونی و رسوبی که دارای مقاومت فشاری بیش از ۵ مگاپاسکال باشند و همچنینی ضریب نرم شدگی آنها بین ۰٫۷ و ۰٫۹ بوده و شکاف و درزی نداشته باشند و همچنین بدون هوازدگی و بدون عدم وجود کانی های قابل حل و رسی باشند، میتوانند در نما و کف‌پوش ها استفاده شوند.
- راه‌سازی
سنگ‌ها در پل‌سازی، زیر ریل راه آهن، به صورت سنگ فرش، زیرسازی جاده‌ها و غیره کاربرد زیادی دارند. انواع مختلفی از سنگهای رسوبی، آذرین و دگرگونی که وزن آنها بالای ۲٫۳ گرم بر سانتیمتر مکعب باشد و مقاومت فشاری آنها بالای ۱۰۰ مگاپاسکال بوده و ضریب نرم‌شدگی آنها از ۰٫۹ بالاتر باشد و میزان جذب آب در آنها زیر یک درصد بوده و کانی‌های رسی نداشته و به دور از هوازدگی باشند، میتوانند در راه سازی‌ها استفاده شوند.
میزان مقاومت سنگ‌ها در برابر تخریب
عوامل مختلفی مثل آلودگی محیط اطراف، پوسیدگی عناصر فلزی، یخ‌زدگی، عملیات نصب ضعیف و وجود رگه‌‌ها، درز و شکاف باعث تخریب سنگ می‌شود.
اگر رطوبتی که همراه نمک‌های محلول در سنگ وجود دارد، تبخیر شده و طی فرایندهای مختلف این مسئله مجددا انجام شود،موجب افزایش حجم بلورهای موجود در سنگ شده و سطح سنگ پوسته پوسته می‌شود. لازم به ذکر است، سنگ‌هایی که متخلخل‌تر هستند، نسبت به این آسیب حساسیت بیشتری دارند.
شایان ذکر است که سنگ‌هایی که دارای کربنات کلسیوم هستند، در برابر محیط‌های اسیدی حساسیت بیشتری دارند. همچنین اکسید گوگرد با ترکیب رطوبت و اکسیژن موجود در هوا، اسید سولفوریک ایجاد کرده که روی سنگهای آهکی و ماسه سنگ‌ها اثرات مخربی دارد. البته ناگفته نماند که سولفات کلسیوم ایجاد شده بر روی سطح این‌گونه سنگ‌ها، معمولا به وسیله آب شسته می‌شوند، ولی سطوحی که قابل شستشو نباشند، ماده‌ای دودی شکل بر روی آن به مرور نقش می‌بندد.
گاهی اوقات یخ‌زدگی باعث تخریب سنگ‌ها می‌شود. معمولا سنگ‌هایی که دارای تخلخل کمتری هستند، مانند سنگ مرمر، گرانیت و شیت آسیب کمتری می‌بینند و در عوض سنگ‌هایی مانند دولومیت و سنگ آهک و حتی ماسه سنگ در معرض آسیب بر اثر یخ‌بندان و یخ‌زدگی می‌باشند.
در هنگام بارندگی، آبی که از سطوح مختلف فلزی مانند مس بر روی سنگهای آهکی می‌ریزد، لکه‌های سبز رنگی را ایجاد می‌کند. زنگ زدگی حاصل از آلیاژهای آهن و فولاد به مراتب سخت‌تر از روی سطوح سنگهای متخلخل پاک می‌شود و بیشترین آسیب را از این طریق می‌بینند. به همین دلیل همه قطعات فلزی به کار رفته در هنگام نصب سنگ‌ها، باید از آلیاژهای ضد زنگ باشند.
معمولا آتش به ندرت باعث تخریب سنگ می‌شود، اما ممکن است بر اثر آتش سنگهای مرمر، گرانیت و ماسه سنگ دچار سیاهی شده و یا حتی خرد شوند. آتش معمولا سنگهای آهکی را دچار آسیب نمی‌کند و تنها سنگهای روشن آنها بر اثر آتش ممکن است به دلیل اکسید شدن آهن موجود در آنها، رنگ صورتی به خود بگیرند.
استفاده از سنگ در عملیات‌های ساختمانی
برای استفاده از سنگ در ساخت و سازها، باید به نکات مهمی توجه کرد. این نکات ضامن بهبود کیفیت بنا خواهد بود. در ابتدا باید توجه داشته باشید که مشخصات سنگ انتخابی باید با توجه به شرایط کاربرد آن که در مطالب قبلی ذکر شد، انتخاب شود. نکته بعدی اینکه در هنگام استفاده از سنگ باید آن را مرطوب کرد و سپس به کار گرفت. در هنگام استفاده از سنگ باید طوری قطعات و تکه‌های سنگ را در کنار هم چینش کرد، که به نوعی قفل و بست شده و نباید بندهای آن بر روی یکدیگر سوار شوند. همچنین ملات باید طوری ریخته شود که مانع اتصال لبه‌های بالایی و پایینی سنگ به یکدیگر شوند. همچنین باید قطعات سنگ مورد استفاده در ردیف اول بزرگتر از رج‌های بالایی باشد. نکته پراهمیت دیگر این است که در هنگام چینش سنگ‌ها باید بر اساس خواب طبیعی خودسنگ قرار گیرند. این نکته در رابطه با سنگهای لایه‌ای از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین در هنگام نصب باید دقت شود که پس از تماس با ملات سنگ‌ها حرکت نکنند. به یاد داشته باشید که نصب سنگ‌ها در دمای محیطی زیر ۵ درجه سانتی‌گراد مناسب نیست، چون نیاز است این چینش بعدها در اثر ضربه و عوامل آب و هوایی و محیطی مصون بماند. در رابطه با بندکشی مناسب بین سنگ‌ها نیز باید دقت بسیاری شود تا عملیات سنگ چینی با دوام‌تر شود. نکته آخر اینکه برای نصب سنگهای پلاک باید از قالب‌های ضدزنگ فلزی مانند برنز برای اتصال بهتر سنگ با ملات استفاده نمود.
مشخصات ضروری سنگ‌ها برای استفاده در ساختمان‌ها
بافت داخلی سنگ باید سالم بوده و از ترک و رگه‌های ضعیف مبری باشد. باید توجه شود که پوسیدگی در آن راه نداشته و یکنواخت باشد. نوع سنگ انتخابی باید از نوعی باشد که آب و رطوبت را به خود جذب نکند. در هنگام انتخاب سنگ حتما باید شرایط محیطی و جوی منطقه را در نظر گرفت. یک سنگ انتخابی نباید ناخالصی داشته باشد. همچنین باید توجه کرد که مقاومت فشاری برای سنگهای باربر نباید زیر ۱۵۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد. مقاوم بودن در مقابل سایش و نداشتن هرگونه خلل و فرج نیز از دیگر مواردی است که باید به آن توجه ویژه کرد.
کاربردهای استاندارد انواع سنگهای ساختمانی
مسلما به طور کلی نمی‌شود قانونی را برای استفاده از سنگهای ساختمانی در مکان‌های کاملا مشخص بیان کرد، زیرا علاوه بر انتخاب نوع سنگ، المان‌های دیگری نیز در انتخاب سنگ مهم هستند. به عنوان مثال، ضخامت، سورت، ساب‌خوردگی و غیره می‌تواند در تعیین میزان طول عمر یک سنگ در محیط اثرگذار باشد. اما با توجه به همه این مسائل، در اینجا کاربردهای مناسب برای هر نوع سنگ خدمتتان ارایه می‌گردد.
کاربرد سنگ تراورتن
- استفاده به عنوان کف‌پوش ساختمان‌ها
- استفاده در نماهای جلو و پشت ساختمان‌ها
- استفاده در دیوارهای خارجی و داخلی اماکن
کاربرد سنگ مرمریت
- استفاده در کف داخلی ساختمان‌ها
- استفاده در دیوارهای داخلی اماکن
- استفاده در پله‌های داخلی ساختمان‌ها
کاربرد سنگ مرمر
- استفاده در دیوارهای اماکن بزرگ مثل هتل‌ها، ورودی ساختمان‌های بزرگ، راه‌روهای مجتمع‌های لوکس
- استفاده در دیوارهای اتاق نشیمن در ساختمان‌های لوکس
- استفاده در اماکن مذهبی بزرگ در دیوار و کف آنها
کاربرد سنگ گرانیت
- استفاده در دیوارهای داخلی اماکن
- استفاده به عنوان کف‌پوش داخلی و پارکینگ‌ها
- استفاده در پله‌های داخلی ساختمان‌ها
سخن آخر
ایران از لحاظ جنس سنگ و تنوع رنگی آن موقعیت ممتازی را در جهان دارا است. طبق آمارهای رسمی میزان ذخایر قطعی سنگهای ساختمانی و تزئینی در ایران چیزی در حدود دو میلیون و چهارصد هزار تن است، که از این میزان حدود ۲۷ درصد مرمریت، ۲۸ درصد گرانیت، ۴ درصد تراورتن، ۱۶ درصد مرمر ۱۰ درصد سنگ چینی است. همین مسئله باعث شده است که کشور عزیزمان ایران، پس از کشورهای هند، چین و ایتالیا به عنوان چهارمین تولید کننده بزرگ سنگ در جهان به شمار آید.
خوشبختانه به دلیل وجود معادن بسیار زیاد سنگ در ایران، سنگ‌ها نقش بسیار مهم و پررنگی در ساخت و سازهای داخل کشور دارند. انواع سنگ‌ها با خاصیت‌های متنوع و کاربردهای مختلف، برای انجام کارهای گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربرد مناسب سنگ در جای خودش بسیار مهم است، زیرا در صورت استفاده نامناسب از سنگ‌ها، به مرور زمان شاهد تخریب، فرسایش، خرد شدن و شکستن آنها در اماکن مورد استفاده خواهیم بود، که همین امر از زیبایی و مقاومت ساختمان خواهد کاست.
